Kaya Tuzu Hakkında Bilgilendirme

Son yıllarda doğal ve katkısız ürünlere olan ilginin artmasıyla birlikte, kaya tuzu da “sağlıklı tuz” olarak sıkça önerilen ürünler arasında yerini aldı. Doğal olması, rafine edilmemiş yapısı ve içerisinde bazı mineralleri barındırması nedeniyle kaya tuzunun, sofra tuzuna göre daha faydalı olduğu yönünde yaygın bir inanış var. Ancak bu konuya kalp ve damar sağlığı açısından baktığımızda, durumun göründüğü kadar masum olmadığını söylemek gerekir.

Kaya tuzu, yer altındaki tuz yataklarından çıkarılan ve rafine edilmeden doğrudan kullanıma sunulan doğal bir tuz türüdür. İçeriğinde eser miktarda magnezyum, kalsiyum ve potasyum gibi bazı mineraller bulunsa da, esas bileşeni yine sodyum klorürdür. Yani kimyasal olarak sofra tuzuyla büyük ölçüde aynıdır. Sodyum oranı da neredeyse birebir aynıdır. Bu nedenle kaya tuzu da yüksek oranda sodyum içerir ve aşırı tüketimi sağlık açısından ciddi riskler doğurabilir.

Sodyum, vücut için gerekli bir mineraldir; ancak fazlası zararlıdır. Aşırı sodyum alımı, kan damarlarında sıvı tutulmasına neden olarak kan basıncını artırır. Uzun vadede bu durum hipertansiyon, kalp yetersizliği, inme (felç), kalp krizi ve böbrek hastalıkları gibi ciddi sağlık problemlerine yol açabilir. Dolayısıyla bir tuzun “doğal” ya da “katkısız” olması, onu sınırsız tüketilebilecek bir ürün haline getirmez. Kaya tuzu da tıpkı diğer tuzlar gibi ölçülü kullanılmalı, özellikle kalp ve damar hastalığı olan kişiler daha dikkatli olmalıdır.

Ayrıca kaya tuzunun bir diğer dezavantajı da iyot içermemesidir. Ülkemizde sofra tuzları, halk sağlığı politikası gereği iyotla zenginleştirilmiştir. Bu uygulama, iyot eksikliği nedeniyle oluşan guatr, tiroid bezinin büyümesi ve gelişim geriliği gibi problemleri önlemeye yöneliktir. Ancak kaya tuzu genellikle iyot takviyesi yapılmadan satılır. Sadece kaya tuzu kullanan bireylerde zamanla iyot eksikliğine bağlı tiroid sorunları gelişebilir.

Bu nedenle kaya tuzu kullanımıyla ilgili şu önerileri dikkate almak önemlidir:

• Kaya tuzunun doğal olması, onun sağlıklı olduğu anlamına gelmez. İçeriğindeki sodyum miktarı nedeniyle, ölçüsüz kullanımı kardiyovasküler sistem üzerinde olumsuz etkiler yaratabilir.
• Tansiyon hastaları, kalp yetmezliği olanlar ve damar hastalıkları riski taşıyan bireyler, kaya tuzu dahil olmak üzere tüm tuz türlerini kısıtlamalıdır.
• Tiroid sağlığını korumak için iyotlu tuz tercih edilmelidir. Sadece kaya tuzu kullanan bireylerde iyot eksikliğine bağlı tiroid problemleri görülebilir.
• Günlük tuz tüketimi Dünya Sağlık Örgütü tarafından 5 gram (yaklaşık 1 çay kaşığı) ile sınırlandırılmıştır.Bu miktar tüm tuz kaynaklarını (yemek tuzu, işlenmiş gıdalar, hazır çorbalar vb.) kapsar.
• En sağlıklı yaklaşım, tuz tüketimini olabildiğince azaltmak ve tatlandırıcı olarak limon, baharat gibi alternatifleri kullanmaktır.

Unutmayın, sağlıklı bir yaşam için sadece tuzun türüne değil, miktarına da dikkat etmeliyiz. Kalp ve damar sağlığını korumak için tuz tüketimini her koşulda sınırlamak en doğru yaklaşımdır.

Sağlıklı günler dilerim.

Doç. Dr. Veysel Ozan Tanık
Kardiyoloji Uzman